โครงสร้างหลังคาคืออะไร? เจาะลึกส่วนประกอบโครงหลังคา เลือกอย่างไรให้แข็งแรงทนทาน

ส่วนประกอบโครงหลังคามีอะไรบ้าง?

1. ระแนงหรือแป

ระแนงหรือแป คือ ส่วนประกอบโครงหลังคาที่รองรับกระเบื้องหรือแผ่นหลังคาโดยตรง โดยระยะห่างของแปจะถูกกำหนดตามชนิดของวัสดุมุงหลังคาที่เลือกใช้ หากระยะห่างไม่เหมาะสมอาจทำให้วัสดุมุงหลังคาแอ่นตัวหรือแตกร้าวได้ โดยระยะที่เหมาะสมเบื้องต้น ได้แก่

• กระเบื้องลอนคู่ ระยะห่างประมาณ 50–60 เซนติเมตร
• กระเบื้องลอนเล็ก ระยะห่างประมาณ 40–45 เซนติเมตร
• กระเบื้องลอนใหญ่ ระยะห่างประมาณ 120–150 เซนติเมตร
• กระเบื้องดินเผา ระยะห่างประมาณ 32–35 เซนติเมตร
• แผ่นเมทัลชีท ระยะห่างประมาณ 100–120 เซนติเมตร (ขึ้นอยู่กับความหนาและลอนของแผ่น)

วัสดุแปหลังคาเป็นส่วนประกอบโครงหลังคาที่มีให้เลือกหลายแบบ ซึ่งก็มีจุดเด่นที่แตกต่างกันไป ควรทำความรู้จักเพื่อให้เลือกได้เหมาะสมมากขึ้น อ่านต่อได้ที่ แปหลังคาคืออะไร? ทำหน้าที่อะไร และมีแบบไหนให้เลือกบ้าง    

2. จันทัน

จันทันเป็นส่วนที่ทำหน้าที่รองรับแป เป็นโครงสร้างหลังคาหลักที่กำหนด ความลาดเอียง และถ่ายน้ำหนักจากวัสดุมุงหลังคาไปสู่โครงสร้างหลักของอาคาร ซึ่งส่งผลต่อการระบายน้ำฝน หากจันทันไม่แข็งแรงเพียงพออาจทำให้หลังคาโก่งตัวหรือรั่วซึมได้ โดยความลาดเอียงจะขึ้นอยู่กับประเภทวัสดุมุงหลังคา เช่น หลังคากระเบื้องลอนหรือกระเบื้องแผ่นเรียบ ควรลาดเอียงอย่างน้อย 15–30 องศา และแผ่นเมทัลชีท ลาดเอียงน้อยตั้งแต่ 5–7 องศา

3. ตะเข้สันหรือตะเข้ราง

ตะเข้สันเป็นโครงสร้างที่อยู่บนแนวสันหลังคา ส่วนตะเข้รางจะอยู่ตรงร่องระบายน้ำระหว่างสองด้านของหลังคา ทั้งสองมีหน้าที่เชื่อมต่อจันทันเข้าด้วยกัน และป้องกันการรั่วซึมที่รอยต่อของวัสดุมุงหลังคา

4. อกไก่

อกไก่ คือ โครงสร้างที่อยู่กึ่งกลางหลังคาในแนวตั้ง มีหน้าที่รับน้ำหนักและถ่ายแรงไปยังจันทันทั้งสองด้าน ถือเป็นแกนหลักที่ช่วยให้โครงสร้างหลังคาสมดุลและมั่นคง หากเปรียบกับร่างกาย อกไก่ก็เปรียบเสมือนกระดูกสันหลังที่เป็นตัวกลางของระบบทั้งหมด

อกไก่ถือเป็นส่วนประกอบโครงหลังคาชิ้นสำคัญ มีจุดเด่นหลายด้านและข้อควรระวังในการออกแบบก่อสร้างที่ควรรู้จักให้ดี อ่านต่อได้ที่ อกไก่หลังคาคืออะไร? สำคัญอย่างไรต่อโครงสร้างหลังคาบ้าน

5. ค้ำยัน

ค้ำยันเป็นโครงสร้างเสริมที่ใช้พยุงหรือลดแรงกดทับจากส่วนต่าง ๆ ของโครงสร้างหลังคา โดยมักติดตั้งในแนวเฉียง เพื่อช่วยกระจายน้ำหนักและป้องกันการโก่งตัว ค้ำยันถือเป็นตัวช่วยเสริมที่ทำให้โครงหลังคามั่นคงและต้านแรงลมได้ดีขึ้น

6. ดั้ง

ดั้งเป็นโครงหลังคาบ้านในแนวตั้ง ที่อยู่ใต้จุดกึ่งกลางของอกไก่ มีหน้าที่ค้ำยันและถ่ายน้ำหนักลงสู่ขื่อหรือคาน ทำให้หลังคาไม่แอ่นตัวหรือล้มเอียง การมีดั้งช่วยเพิ่มความแข็งแรงและยืดอายุการใช้งานของโครงหลังคาให้นานขึ้น

7. ดั้งโท

ดั้งโทมีหน้าที่คล้ายกับดั้งแต่มีขนาดเล็กกว่า ใช้ในตำแหน่งที่ต้องการเสริมแรงเฉพาะ เช่น ระหว่างดั้งหลักกับขื่อ หรือบริเวณที่มีการรับน้ำหนักมาก จึงช่วยเพิ่มความแข็งแรง และทำให้โครงหลังคาโดยรวมสมดุลมากขึ้น

8. ขื่อดัด

ขื่อดัด คือ คานที่ถูกออกแบบให้โค้งงอ เพื่อรองรับแรงกดในมุมหรือพื้นที่พิเศษ การใช้ขื่อดัดช่วยกระจายน้ำหนักของโครงสร้างหลังคาได้ดีขึ้น และมักใช้ในงานอาคารที่เน้นความสวยงามมากเป็นพิเศษ เช่น หลังคาโค้ง

9. ขื่อ

ขื่อ คือ คานที่พาดอยู่บนหัวเสา ทำหน้าที่รองรับน้ำหนักจากดั้ง จันทัน และโครงหลังคา ก่อนจะถ่ายน้ำหนักลงไปยังเสา ขื่อจึงเป็นส่วนประกอบโครงหลังคาที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะหากเลือกใช้วัสดุที่ไม่ได้มาตรฐาน อาจทำให้โครงสร้างหลังคาทั้งหมดเสียสมดุลได้

10. อเส

อเสเป็นคานที่วางเชื่อมระหว่างหัวเสา มีหน้าที่ช่วยกระจายน้ำหนักจากขื่อไปยังเสา และป้องกันเสาบิดตัว โดยอเสจะเชื่อมระหว่าง หัวเสากับขื่อหรือดั้ง เพื่อถ่ายแรงจากโครงหลังคาลงสู่เสาได้อย่างสมดุล ทำให้หลังคาแข็งแรงเต็มประสิทธิภาพ

11. เชิงชาย

เชิงชาย คือ ส่วนที่ติดตั้งบริเวณปลายสุดของจันทัน ทำหน้าที่ปิดขอบหลังคาเพื่อความสวยงาม เพิ่มที่ร่มในบริเวณบ้าน และช่วยป้องกันลมพัดหรือฝนสาดเข้าสู่ผนังบ้าน ซึ่งเป็นสาเหตุของการรั่วซึมที่ผนังและกรอบหน้าต่าง รวมถึงช่วยบังสายตาไม่ให้เห็นส่วนโครงหลังคาที่อยู่ด้านในอีกด้วย

ใครที่อยากรู้จักกับประโยชน์ของเชิงชายมากกว่านี้ พร้อมรู้จักกับประเภทของไม้เชิงชายก่อนเลือกติดตั้ง อ่านต่อเพิ่มเติมได้ที่ ไม้เชิงชายคืออะไร ต่างจากชายคาตรงไหน ช่วยให้หลังคาสวยขึ้นได้อย่างไรบ้าง

12. เสา

เสาเป็นหัวใจสำคัญของทั้งอาคารและหลังคา เพราะเป็นโครงสร้างตั้งตรงที่ทำหน้าที่รับน้ำหนักจากขื่อและถ่ายลงสู่ฐานรากของอาคาร หากเสาไม่แข็งแรงเพียงพอ จะทำให้โครงสร้างทั้งหมดเสี่ยงต่อการทรุดตัวหรือพังถล่มได้

ประเภทของโครงสร้างหลังคาที่นิยมใช้มีอะไรบ้าง?

1. โครงสร้างหลังคาไม้

โครงสร้างหลังคาไม้ เป็นโครงหลังคาบ้านแบบดั้งเดิม ที่นิยมใช้กันมาอย่างยาวนาน โดยไม้รับแรงกดและแรงดึงได้ดี เหมาะสำหรับบ้านไม้หรืออาคารที่ต้องการความเป็นธรรมชาติ แต่ไม้ก็มีความเสี่ยงต่อการผุพังจากปลวก ความชื้น และอาจติดไฟได้ง่าย ต้องบำรุงรักษาด้วยการทาน้ำยาป้องกันปลวกและเชื้อราเป็นประจำทุก 2–3 ปี และหมั่นตรวจสอบรอยแตกร้าวหรือรอยผุพังของไม้

2. โครงสร้างหลังคาเหล็ก

โครงสร้างหลังคาเหล็กเป็นโครงสร้างหลังคาที่นิยมอย่างมากในปัจจุบัน เพราะแข็งแรง ทนทาน และออกแบบให้มีช่วงกว้างได้โดยไม่ต้องใช้เสากลาง โครงสร้างเหล็กมีน้ำหนักเบากว่าโครงคอนกรีต และติดตั้งได้รวดเร็ว แต่ก็มีจุดอ่อนที่เคลือบหรือทาสีกันสนิมอย่างสม่ำเสมอ

รูปแบบโครงหลังคาที่ใช้กันทั่วไปมีแบบไหนบ้าง?

1. หลังคาทรงจั่ว ดูแลรักษาได้สะดวก

หลังคาทรงจั่วเป็นรูปแบบที่พบได้มากที่สุดในบ้านพักอาศัย มีลักษณะเป็นสันสูงตรงกลางแล้วลาดเอียงลงทั้งสองด้าน ช่วยให้น้ำฝนไหลลงได้ง่าย ไม่เกิดน้ำขัง ดูแลรักษาไม่ยาก อีกทั้งยังระบายอากาศภายในบ้านได้ดีอีกด้วย

2. หลังคาทรงปั้นหยา ระบายน้ำได้ดี รอยต่อน้อย

หลังคาทรงปั้นหยาเป็นรูปทรงหลังคาที่แข็งแรงสูง เพราะมีด้านลาดเอียงครบทั้งสี่ด้าน ทำให้ทนลมแรงได้ดีกว่าหลังคาทรงจั่ว อีกทั้งยังช่วยป้องกันการรั่วซึมได้ดีเพราะมีรอยต่อหลังคาน้อย แต่ด้วยโครงสร้างที่ซับซ้อนกว่าหลังคาแบบอื่น ๆ จึงทำให้มีค่าก่อสร้างสูงและใช้เวลาติดตั้งนานกว่า

3. หลังคาทรงเพิงหมาแหงน โมเดิร์น เรียบง่าย

หลังคาทรงเพิงหมาแหงนเป็นรูปแบบหลังคาที่เรียบง่าย มีด้านลาดเอียงเพียงด้านเดียว นิยมใช้กับอาคารขนาดเล็ก โรงจอดรถ หรือบ้านสมัยใหม่ที่มีดีไซน์โมเดิร์น ก่อสร้างง่าย ใช้งบประมาณไม่สูง ระบายน้ำได้ดีหากทำมุมลาดเอียงให้เหมาะสมประมาณ 5–15 องศา เพื่อป้องกันน้ำไหลย้อนหรือรั่วซึมในอนาคต

หลังคาทรงหมาแหงนสไตล์โมเดิร์นมีจุดเด่นตรงไหน ควรใช้วัสดุมุงหลังคาแบบไหนถึงเหมาะสม อ่านความรู้ดี ๆ เพิ่มเติมได้ที่ หลังคาเพิงแหงน แบบหลังคาสไตล์โมเดิร์น เปลี่ยนบ้านให้แปลกใหม่ยิ่งกว่าเดิม

ติดตั้งหลังคาให้แข็งแรง ต้องเสริมด้วยวัสดุอะไรบ้าง?

1. จระเข้ โพลี-ยู ซีลสำหรับเก็บงานติดตั้งหลังคา

เก็บงานบริเวณรอยต่อกระเบื้องมุงหลังคา ควรเลือกใช้จระเข้ โพลี-ยู ซีล โพลียูรีเทนซีลแลนท์อุดรอยต่อสำเร็จรูปพร้อมใช้ ยืดหยุ่นสูง ทนทานต่อสภาวะอากาศ ยึดเกาะได้ดีกับหลายพื้นผิว ทั้งคอนกรีต อิฐ หิน ไม้ โลหะ หรือกระเบื้อง ใช้งานง่าย เหมาะสำหรับอุดรอยรั่วบริเวณรอยต่อหลังคา ก่อนทำกันซึมหลังคาทับอีกชั้น

จุดเด่นของจระเข้ โพลี-ยู ซีลมีอะไรบ้าง?

• ยืดหยุ่นตัวสูงมากกว่า 700% เหมาะสำหรับอุดรอยต่อบริเวณที่มีการเคลื่อนตัว
• ทำกันซึมทับได้ ทาสีทับได้โดยไม่ต้องทาสีรองพื้น และยังแห้งเร็วพร้อมใช้งานได้รวดเร็ว
• เหมาะสำหรับอุดรอยต่อโครงสร้าง คอนกรีตหล่อสำเร็จ รอยต่อบริเวณขอบวงกบประตู หน้าต่าง กระเบื้องมุงหลังคา กระเบื้อง และรอยต่อสุขภัณฑ์

2. จระเข้ รูฟ ชิลด์ อะคริลิกทากันซึมหลังคาและดาดฟ้า

หลังเก็บงานโครงสร้างหลังคาและกระเบื้องมุงหลังคา ควรทำกันซึมป้องกันน้ำและความชื้นอีกชั้นด้วย จระเข้ รูฟ ชิลด์ อะคริลิกกันซึมสำเร็จรูป ใช้งานง่าย เปิดฝาพร้อมทาทันที เมื่อแห้งตัวจะมีลักษณะเป็นแผ่นยางบาง ๆ ที่ยืดหยุ่นสูง เหมาะกับงานกันซึมพื้นที่กว้างทั้งหลังคา ดาดฟ้า มีสีให้เลือกทั้งสีขาว สีเทาเข้ม และสีเทาที่สะท้อนความร้อนได้ ตอบโจทย์เรื่องการป้องกันการรั่วซึมได้เป็นอย่างดี

จุดเด่นของจระเข้ รูฟ ชิลด์ อะคริลิกมีอะไรบ้าง?

• ยืดหยุ่นตัวสูงกว่า 500% ช่วยปกปิดรอยแตกลายงา รอยแตกเส้นเล็กขนาดไม่เกิน 1.5 มิลลิเมตร
• ทนทานสูง เนื้ออะคริลิกชนิดพิเศษทนทานน้ำได้ดีกว่าอะคริลิกทั่วไป ทนต่อรังสี UV ใช้ผสมสีและทาสีทับได้
• ใช้งานได้หลายพื้นที่และยึดเกาะกับวัสดุได้หลากหลายแบบทั้ง คอนกรีต ปูนฉาบ พลาสติก PVC สังกะสี ไม้ และอิฐ

สั่งผลิตภัณฑ์จระเข้สะดวกกว่าเดิมด้วย Jorakay Online Shop

เลือกซื้อผลิตภัณฑ์คุณภาพจากจระเข้ ได้สะดวกยิ่งขึ้นผ่าน Jorakay Online Shop ร้านค้าอย่างเป็นทางการจากจระเข้ ที่พร้อมให้ทุกคนสั่งซื้อสินค้าครบ จบในคลิกเดียว บน Shopee และ Lazada ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ก็เลือกสินค้าที่ต้องการได้ทุกที่ทุกเวลา พร้อมบริการจัดส่งถึงบ้านทั่วประเทศอย่างรวดเร็ว คุ้มค่า

อยากได้ผลิตภัณฑ์จระเข้มาดูแลบ้าน ลองเข้าไปหาตัวแทนจำหน่ายผลิตภัณฑ์กันได้ที่เว็บไซต์จระเข้ เพียงเลือกภูมิภาค จังหวัด และเขตหรืออำเภอ เพียงเท่านี้ก็จะรู้แล้วว่าร้านค้าแถวบ้านร้านไหนที่มีสินค้าคุณภาพรออยู่ หรือจะลองปรึกษาผู้เชี่ยวชาญของเราดูก่อนก็ได้ ว่าจะเลือกผลิตภัณฑ์แบบไหนดี ให้ตอบโจทย์บ้านของเรามากที่สุด